تنظیم قند خون با کاهش مصرف کربوهیدرات

توانایی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو برای تنظیم میزان قند خون از طریق خوردن غذاهایی با کربوهیدرات کمتر و سهم بالاتری از پروتئین و چربی بهبود می یابد. این یافته ها در تضاد با توصیه های تغذیه ای معمولی است که به بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 ارائه میشود.   

چنانچه بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مواد غذایی با محتوای کربوهیدرات کمتر و سهم بالاتری از چربی و پروتئین مصرف کنند، تواناییشان برای تنظیم قند خون بهبود می یابد. این تاثیر در مطالعۀ جدیدی نشان داده شده که در بیمارستان بیسپبیرگ  با همکاری دانشگاه آرهوس و دپارتمان تغذیه، تمرین و ورزش دانشگاه کپنهاگ انجام شده است. این یافته ها در تضاد با توصیه های تغذیه ای معمولی است که به بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 ارائه میشود.

مشاوره تغذیه برای درمان بهینۀ دیابت نوع 2 مهم است، اما توصیه های تغذیه ای در این خصوص عموماً مبهم و نامشخص است. بیش از 85 درصد بیمارانی که به تازگی مبتلا به دیابت نوع 2 تشخیص داده شده اند، طبق گزارش مقامات بهداشتی دانمارک، اضافه وزن دارند و معمولاً به آنان توصیه میشود که رژیمهای خاص لاغری را رعایت کنند؛ میزان کالری موجود در این رژیمها کمتر از میزان کالری ای است که بیمار می سوزاند و چربی کمتر و کربوهیدرات بیشتری با شاخص گلایسمی پایین در آنها گنجانده میشود ـ شاخص گلایسمی یا شاخص قندی سرعت تاثیر مصرف یک خوراکی خاص را بر میزان قند خون نشان میدهد.

کاهش میزان کربوهیدرات ـ افزایش میزان چربی و پروتئین

توانایی بیمار در تنظیم میزان قند خون یکی از جنبه های اصلی در درمان دیابت نوع 2 است و نتایج یک پژوهش جدید حکایت از آن دارد که رژیمی با درصد کربوهیدرات کمتر و چربی و پروتئین بیشتر، در مقایسه با توصیه های تغذیه ای متداول توانایی بیماران را در کنترل میزان قند خون بهبود میدهد. به علاوه چنین رژیمی میزان چربی کبدی را کاهش میدهد و اثر مثبتی بر متابولیسم چربی در بیماران دچار دیابت نوع 2 دارد.

دکتر کراروپ ، مشاور ارشد دپارتمان اندوکرینولوژی بیمارستان بیسپبیرگ توضیح میدهد که: "این مطالعه با هدف بررسی اثرات رژیم غذایی بدون "مداخله" کاهش وزن انجام شد. به همین دلیل از بیماران خواسته شد که وزن خود را حفظ کنند. مطالعۀ ما این فرض را تایید میکند که رژیم غذایی با کربوهیدرات کمتر توانایی بیماران را برای تنظیم میزان قند خون بهبود میدهد ـ آن هم بدون این که موجب کاهش همزمان وزن بیمار شود. یافته های ما از آن رو مهم است که موجب شده است تا بتوانیم کاهش وزن را از معادلۀ درمان حذف کنیم. حال آن که مطالعات پیشین به نتایجی مغایر با نتیجۀ ما رسیده اند و کاهش وزن به تفسیرهایی پیچیده در چندین مطالعه دامن زده است." 

توصیه های تغذیه ای جدید برای بیماران دیابت نوع 2 در آینده

دکتر کراروپ بر مبنای شواهد روزافزون معتقد است که باید توصیه های تغذیه ای جدیدی را به بیماران دیابت نوع 2 ارائه دهیم. دکتر کراروپ با تاکید بر لزوم تایید این یافته ها در آزمایشهای کنترل شدۀ درازمدت و در مقیاس کلان می گوید:

"این مطالعه نشان میدهد که کاهش میزان کربوهیدرات و افزایش میزان چربی و پروتئین در رژیم غذایی هم قند خون بالا را درمان میکند و هم چربی کبدی را کاهش میدهد. در هر حال لازم است پژوهشهای ویژهای به منظور بهینه سازی توصیه های تغذیه ای به بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شود."

خلاصه: نتایج مطالعه

• رعایت رژیم غذایی با محتوای کربوهیدرات کمتر، پروتئین بالاتر و چربی بیشتر (البته در حد اعتدال) توانایی بیماران را برای کنترل قند خون افزایش میدهد. چنین رژیمی قند خون و "قند خون بلند مدت" را بعد از صرف غذا کاهش میدهد؛ قند خون بلند مدت که تحت عنوان 'HbA1c'  اندازه گیری میشود، آزمایش خونی است که به منظور اندازه گیری میزان متوسط قند خون ظرف تقریباً دو ماه گذشته انجام میشود.
• رژیم غذایی سرشار از پروتئین که کربوهیدرات آن کاهش داده شده و میزان چربی آن در حد اعتدال افزایش یافته است، میزان چربی کبد را کاهش میدهد.
• رژیم غذایی با کربوهیدرات کمتر برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مفید است، حتی اگر منجر به کاهش وزن نشود. 

درباره این مطالعه

مطالعۀ فوق بخشی از CutDM است که با پژوهانۀ 4 میلیون کرونی دانمارکی که از سوی موسسه غذای سالم آرلا  اعطاء شده، انجام شده است. هدف از این مطالعه بررسی اثر کاهش کربوهیدرات و افزایش چربی و پروتئین رژیم غذایی بر قابلیت تنظیم قند خون است.

28 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 در مطالعه ای شرکت کردند که در مجموع 12 هفته به طول انجامید. بیماران به مدت شش هفته رژیم دیابتی متداول با کربوهیدرات بالا را دریافت کردند و رژیم با کربوهیدرات کمتر، پروتئین بیشتر و چربی افزایش یافته در حد اعتدال را در یک بازۀ زمانی شش هفته ای دیگر رعایت کردند؛ بیماران این دو رژیم را با ترتیبی تصادفی دریافت نمودند.